De opgraving in Nijkerk onder de rook van de Grote of St. Catharina Kerk heeft even stil gelegen van 30 april tot 19 mei 2025 in verband met het plaatsen van de betonnen wand voor de toekomstige parkeergarage. Lag voor de stop de nadruk van het onderzoek op de steenbouw vanaf ca. 1600 en het Mikwe, na de stop graven we op grotere diepte en gaat de aandacht uit naar de late middeleeuwen. Vooral deze periode is voor Nijkerk belangrijk omdat daar nog weinig over bekend is. En tot nu toe vallen de resultaten voor deze periode zeker niet tegen! De opgraving duurt nog tot ca. 1 juli 2025.
De verwachting op basis van het vooronderzoek was dat sporen aangetroffen konden worden vanaf de 14e/15e eeuw. Nu blijken tussen de vele sporen ook 13e-eeuwse paalkuilen aanwezig. Duidelijke plattegronden uit die vroege bewoningsfase zijn nog niet herkend, dat wordt nog een puzzel tijdens de uitwerking van het onderzoek. Op één locatie is mogelijk zelfs een deel van een boerderijplattegrond uit de ijzertijd gevonden.
Van de houtbouw (14e-15e eeuw) zijn niet alleen paalkuilen gevonden maar zeker op drie locaties ook meerdere vloerniveaus van leem en haarden. We hebben daarmee de resten gevonden van zeker drie huizen uit deze periode.
Zeker tot ver in de 15e eeuw en waarschijnlijk ook in de 16e eeuw is aan de Holkerstraat in hout gebouwd. De Holkerstraat was één van de hoofdstraten in Nijkerk.
Tot in de 17e eeuw lag direct ten zuiden van de huidige Brink een stadsgracht, althans, dat was de verwachting op basis van het vooronderzoek en historische gegevens. Deze verwachting is uitgekomen, maar voor een echte stadsgracht leek deze relatief smal en ondiep. Bij verder onderzoek blijkt dat er parallel aan deze gracht nog een gracht ligt, nu breder en zeer waarschijnlijk dieper, gezien de nattere vulling. Wellicht was er sprake van een dubbele gracht.
Aan de Brink stonden vanaf de 18e eeuw, nadat de gracht al enige tijd daarvoor gedempt was, arbeidershuizen, gebouwd als een projectontwikkeling. In één van deze huizen is aan het eind van de 18e eeuw het Mikwe gebouwd. Aan de Holkerstraat stonden van oudsher grotere huizen voorzien van grote kelders, soms met een kruisgewelf. De eerste stenen huizen stonden daar vanaf de (late) 16e eeuw. We hebben zeker twee laat 16e/vroeg 17e-eeuwse kelders gevonden.
