Een compleet en gaaf bewaard vroegmiddeleeuws grafveld in Hilvarenbeek – plangebied Gelderakkers II
In 2022 heeft ADC ArcheoProjecten een opgraving uitgevoerd in het plangebied Gelderakkers II in het kader van toekomstige woningbouw. Al in 2010 werd de hoge archeologische waarde van dit terrein aangetoond. En die overtrof alle verwachtingen. Verwacht werd namelijk een klein familiegrafveld van 20 tot 30 graven te vinden, in plangebied Gelderakkers II bleek echter een veel groter grafveld te liggen met maar liefst 165 graven, gedateerd in de 6e en 7e eeuw na Chr. Het bijzondere aan deze opgraving is dat het grafveld compleet kon worden opgegraven en nauwelijks (recente) verstoringen kende. Het grafveld is ca. 50 bij 30 m groot.
In de Merovingische tijd werden overledenen zowel begraven als gecremeerd. Van de 165 graven zijn er 150 zogenaamde inhumatiegraven en 15 crematiegraven. Van de skeletten is vrijwel niets meer over. Naast de 150 inhumatiegraven liggen er ook 15 crematiegraven in het grafveld. Bij slechts één crematie is een deel van een urn aangetroffen.
Het grafveld van Hilvarenbeek heeft een grote hoeveelheid vondstmateriaal opgeleverd. Zo zijn er 620 metalen voorwerpen in de graven gevonden, waaronder vijf gouden muntjes, zeven gouden hangers, twee zilveren muntjes en meerdere zilveren mantelspelden. Vondsten van brons, koper en ijzer bestaan voor een groot deel uit kledingaccessoires. Tot de grote ijzeren grafgiften kunnen zwaarden, lansen, schildknoppen, bijlen en dolken worden gerekend. Ook zijn er messen, pijlpunten, beurssluitingen, priemen en naalden, mogelijk een schaar en in enkele gevallen voorwerpen gerelateerd aan paardentuig gevonden in de graven. Ook zijn er bijna 1000 glazen en in mindere mate barnstenen kralen gevonden net onder de afdruk van de schedel die de meest prachtige kralensnoeren hebben gevormd.
Bijzonder is ook de vondst van een complete en puntgave glazen buidelbeker, waarvan er slechts een klein aantal bekend zijn in Noordwest-Europa. En er zijn 36 grotendeels complete potten gevonden waarvan meer dan de helft ook nog gaaf is (soms met alleen een enkele scheur in het baksel).
Opgraven is één, maar de uitwerking neemt vaak nog veel meer tijd in beslag. Zeker in dit geval met een groot grafveld en veel vondsten. Alleen al het schoonmaken en conserveren van de metalen grafgiften is een opgraving op zich en gaat naar verwachting zo’n 2 jaar in beslag nemen. Het reinigen, ontzouten en conserveren voorkomt dat de veelal prachtige sieraden en wapens verloren gaan en zullen zo behouden blijven voor de toekomst.
