Op Eigen Houtje – Een houtvondst in de schijnwerpers, Aflevering 2

Als je ver van huis een thuis probeert te maken, wat is er dan belangrijk? Eerst een bed natuurlijk! Ook in de Romeinse tijd waren mensen veel onderweg. Voor de mensen - al dan niet Romeins - die de Romeinse rijksgrens (ofwel limes) bevolkten, zal dit niet anders zijn geweest. Hoe hun slaapplaats en het bed zelf eruit hebben gezien, verschilde waarschijnlijk al naar gelang iemands positie en mate van romanisering. Door afbeeldingen van meubels op Romeinse graf- en gedenkstenen, en door een paar zeldzame archeologische vondsten, zijn er wel ideeën over Romeinse bedden en slaapkamers. Deze vormen de basis voor mooie reconstructies zoals in Archeon of het Archeologische Park Xanten (DE).

Afbeelding op sarcofaag uit Simpelveld (Foto: RMO)

Wetenschap is voortschrijdend inzicht, en af en toe doet zich de gelegenheid voor om onze inzichten bij te stellen. Dat gebeurde na de vondst van twee gedraaide fragmenten van een meubel, die tijdens de opgraving in 2019 bij Valkenburg ZH aan het licht kwamen. De opgraving betrof een Romeinse vicus - een gewone, niet-militaire nederzetting. Hier werden een beddenpoot van eikenhout en een sierknop van buxushout gevonden - de laatste vermoedelijk geïmporteerd uit het mediterrane gebied. Ze horen qua stijl duidelijk bij elkaar, maar zijn ietsje anders dan de onderdelen van klassieke Romeinse bedden zoals we die kennen uit verbrande huizen in Herculaneum in Italië. De beddenpoot is massief en lijkt op de beddenpoten die afgebeeld staan op Romeinse stèles - stenen met een in reliëf gebeeldhouwde voorstelling en/of tekst - gevonden in Nederland en Duitsland. Dit suggereert dat het bed uit Valkenburg werd uitgevoerd in een noordwestelijke stijl. De sierknop, die waarschijnlijk op de hoek van het beddenframe zat en recht boven de poot, is echter een heel klassiek element.

Zo lijken er in één meubel twee stijlen of levenswijzen samen te komen. Zoals dat wel vaker gaat wanneer mensen zich heel ergens anders vestigen: je brengt je eigen cultuur mee, maar neemt ook dingen over van de ‘locals’.